Ο καρκίνος του μαστού είναι μακράν η συχνότερη κακοήθης νόσος στις γυναίκες με πάνω από 1 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις στον κόσμο και 4500 στην Ελλάδα ετησίως. Στο Δυτικό κόσμο 1 στις 8 με 1 στις 12 γυναίκες θα προσβληθούν από τη νόσο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Αν και η συχνότητα του καρκίνου του μαστού αυξάνεται, η θνητότητα από αυτόν δεν ακολουθεί, γεγονός που οφείλεται στην ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, την πρώιμη διάγνωση και την προόδο των θεραπευτικών επιλογών.
Η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών θα ξεπεράσουν το πρόβλημα με επιτυχία εφόσον υποβληθούν στην ενδεικνυόμενη θεραπεία, με αποτέλεσμα ο αριθμός των ζώντων γυναικών με ιστορικό της νόσου να αυξάνεται ραγδαία. Τέλος, αν και κατεξοχήν γυναικεία νόσος, προσβάλλει σπάνια και τους άντρες με πιθανότητα λίγο κάτω από 1 τοις χιλίοις.
Με την πάροδο των ετών και μετά από ανάλογες μελέτες έχουν αναγνωριστεί ορισμένοι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης της νόσου. Αυτό σημαίνει ότι η ύπαρξη των παραγόντων αυτών αυξάνει την πιθανότητα νόσησης αλλά όχι απόλυτα. Υπάρχουν πολλές γυναίκες με παράγοντες κινδύνου παρόντες που δε θα αναπτύξουν τη νόσο, αλλά και αρκετές χωρίς παράγοντες κινδύνου που τελικά θα νοσήσουν.
Οι κυριότεροι από αυτούς είναι οι παρακάτω με τους πιο σημαντικούς τους 5 πρώτους:
Φύλο | Το γυναικείο φύλο αυξάνει τον κίνδυνο σημαντικά |
Ηλικία | Αν και η νόσος μπορεί να προσβάλλει και νεαρότερες γυναίκες, είναι σπάνια κάτω από τα 40. Γενικά, αυξανομένης της ηλικίας αυξάνεται και ο κίνδυνος |
Οικογενειακό ιστορικό ή/και μετάλλαξη γονιδίων BRCA 1 και 2 | Η ύπαρξη πολλών ατόμων στην οικογένεια με καρκίνο του μαστού ή καρκίνου ωοθηκών και μάλιστα νεαρότερης ηλικίας αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης. Οι γυναίκες που έχουν συγγενείς με καρκίνο του μαστού μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο και είναι σκόπιμη η συμβουλή από ειδικό. Σήμερα είναι εφικτή η διάγνωση μετάλλαξης των γονιδίων BRCA 1 και 2 που είναι υπεύθυνα για τον κληρονομικό καρκίνο με μία απλή εξέταση αίματος. Ωστόσο, θα υπάρχουν και γυναίκες με θετικό οικογενειακό ιστορικό, χωρίς μεταλλαγμένα γονίδια, που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. |
Προηγούμενη ακτινοβολία | Ιστορικό ακτινοβόλησης της περιοχής των μαστών στα πλαίσια θεραπείας άλλων νόσων πχ λεμφωμάτων Hodgkin, αθξάνει τον κίνδυνο σημαντικά. Οι γυναίκες αυτές θα πρέπει να παρακολουθούνται από ειδικό ιατρό από μικρότερη ηλικία. |
Ιστολογικές αλλοιώσεις σε προηγούμενη βιοψία μαστού | Ύπαρξη ατυπίας ή/και LCIS σε προηγούμενη βιοψία μαστού αυξάνουν τον κίνδυνο σε μεγάλο βαθμό |
Γεωγραφική κατανομή | Δυτική Ευρώπη, Βόρεια Αμερική αυξημένος κίνδυνος, Ιαπωνία, Ινδία, Μαύρη φυλή στην Αφρική μειωμένος κίνδυνος |
Τεκνοποίηση | Η τεκνοποίηση ελαττώνει τον κίνδυνο, ιδιαίτερα όταν επισυμβαίνει σε νεαρότερες σχετικά ηλικίες. |
Θηλασμός | Μειώνει τον κίνδυνο |
Έναρξη εμμήνου ρύσεως | Πρώιμη εμμηναρχή αυξάνει τον κίνδυνο |
Εμμηνόπαυση | Όψιμη εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο |
Λήψη οιστρογονικών σκευασμάτων (οιστρογονική υποκατάσταση ή αντισυλληπτικά δισκία) | Η οιστρογονική αποκατάσταση αυξάνει τον κίνδυνο, ιδίως όταν είναι μακροχρόνια. Τα αντισυλληπτικά πιθανώς αυξάνουν τον κίνδυνο σε μικρό βαθμό |
Διατροφή, παχυσαρκία | Κακή διατροφή και παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο |